Czasowniki modalne w języku angielskim. Kiedy i jak stosować modal verbs?

Kiedyś zaczęłam moją pierwszą pracę w Portugalii, poznałam pewnego przystojnego Irlandczyka. Nie byłam jednak pewna, czy chcę angażować się w jakąś relację, w szczególności, że dopiero co zaczęłam nową pracę. Zrobił on jednak na mnie dość dobre wrażenie, dlatego postanowiłam poradzić się moich koleżanek z wolontariatu, co według nich powinnam zrobić. Adonia powiedziała „I think you should meet with him”, na co Ewa wykrzyknęła „No, you MUST meet”! Oprócz tego, że dziewczyny pomogły mi podjąć decyzję, która sprawiła, że pewien przystojny Irlandczyk zmienił się z nieznajomego w mojego wieloletniego partnera, to dodatkowo mogłam w praktyce zrozumieć różnicę między dwoma czasownikami modalnymi w języku angielskim.

Tak zresztą najlepiej się ich nauczyć – w kontekście i doświadczając konkretnych sytuacji. W tym artykule zebrałam dla ciebie moją wiedzę na temat czasowników modalnych, kiedy z nich korzystać, a także stworzyłam dla ciebie wiele zdań, które pomogą ci lepiej zrozumieć niuanse, które je różnią. Zaczynajmy!

Table of Contents

Czym są czasowniki modalne w angielskim?
Lista czasowników modalnych w języku angielskim
Zastosowanie czasowników modalnych w języku angielskim
Tworzenie przeczeń z czasownikami modalnymi
Naucz się czasowników modalnych z Taalhammerem

Czym są czasowniki modalne w angielskim?

Czasowniki modalne, znane również jako „modal verbs” w języku angielskim, to specyficzna grupa czasowników, która odgrywa ważną rolę w budowaniu szczególnych zdań. Czasownik modalny to słowo używane w połączeniu z innym czasownikiem, aby nadać zdaniu inne znaczenie. Innymi słowy, „moduluje” główny czasownik, stąd też nazwa – „czasownik modalny”. Czasowniki modalne są czasownikami pomocniczymi – pomagają wyjaśnić, co naprawdę jest zamierzone przez główny czasownik. Te czasowniki są najczęściej używanymi i to nie tylko w języku angielskim, ale też polskim. Ich znajomość znacznie ułatwia komunikację z innymi, ponieważ pomagają ci wyrazić się z większą dokładnością. Pamiętaj, że w sumie nie ma „dobrego” albo „złego” czasownika modalnego, pamiętaj jednak, że to, po który sięgniesz, będzie warunkować, co dokładnie oznacza dane zdanie.

Charakteryzują się one pewnymi właściwościami, które odróżniają je od zwykłych czasowników:

czasowniki modalne nie zmieniają nigdy swoich końcówek, na przykład nie dodaje się do nich -s, -ing, czy -ed, niezależnie od użytego czasu czy osoby.
po czasownikach modalnych zawsze pojawia się kolejny czasownik w formie podstawowej
tylko must łączy się w przeczeniu ze słowem not, tworząc słowo mustn’t, reszta nie tworzy takich skróconych form form
czasowniki modalne mogą pojawiać się wyłącznie w dwóch czasach: present simple i past simple (niektóre z nich)

Czasowniki modalne są często używane do tworzenia różnych konstrukcji w zdaniach, takich jak pytania, prośby, sugestie, przewidywania, zdania warunkowe itp. W Taalhammerze przeprowadziliśmy analizę wielu tekstów i zdań z czasownikami modalnymi i zauważyliśmy, że występują one zazwyczaj przed zwykłymi czasownikami. Ich użycie i znaczenie mogą się różnić w zależności od kontekstu zdania, dlatego warto się z nimi dokładnie zapoznać, aby płynnie wdrożyć je w swoje wypowiedzi i zachwycić native speakerów.

Lista czasowników modalnych w języku angielskim

W Taalhammerze robimy wszystko, aby ułatwić ci naukę języka. Właśnie dlatego często analizujemy zagadnienia gramatyczne z perspektywy osób, które znają już język, i rozkładamy je na czynniki pierwsze tak, aby informacje były jak najbardziej zrozumiałe. Właśnie dlatego przygotowaliśmy poniższą tabelę, w której pokrótce omawiamy, jak działają poszczególne czasowniki modalne. W dalszych częściach tego tekstu znajdziesz bardziej obszerne wytłumaczenie każdego z czasowników oraz przykłady użycia w zdaniach.

Możesz zapamiętać, że istnieje dziesięć czasowników modalnych, z czego dwa należałoby nazwać semi-modalnymi (semi-modals). Są to have to oraz need. Nazywa się je semi-modalnymi, ponieważ nie spełniają wszystkich wymienionych cech charakterystycznych czasowników modalnych.

angielski	polski	kiedy stosujemy
can	móc, potrafić	wyraża umiejętność, możliwość, prośbę, zakaz (w przeczeniu)
could	móc, potrafić (czynność w przeszłości lub w trybie przypuszczającym)	wyraża umiejętność, możliwość lub uprzejmą prośbę w czasie przeszłym.
may	móc, mieć pozwolenie	wyraża prośbę, możliwość, zakaz, pozwolenie, prawdopodobieństwo
might	móc w czasie przeszłym, mógłbym, mógłbyś, etc.	używany, aby wyrazić mniejszą pewność niż „may”; używany w bardziej formalnym kontekście do wyrażenia prośby, możliwości, pozwolenia
must	musieć	Wyrażanie nakazu w zdaniu oznajmującym, w przeczeniu wyraża zakaz (w przeczeniu w formie mustn’t)
have to	musieć	jak wyżej
ought to	powinien, powinienem, powinna, etc.	wyraża powinność, nakaz, krytykę, prawdopodobieństwo
shall	mieć zamiar/ powinność, etc.	wyrażanie sugestii, pytanie, często używany w formach pytających, zwłaszcza w pierwszej osobie liczby pojedynczej
should	powinienem, powinnam	wyraża zalecenia, rady lub prośby
will	nie można bezpośrednio przetłumaczyć na język polski	wyrażanie prawdopodobieństwa w przyszłości, prośby
would	chciałbym, chciałaby, etc.	wyrażanie oferty, rady, prośby
need	musieć, potrzebować	wyrażanie konieczności

Jak pewnie zauważyłeś, wiele z powyższych czasowników w języku angielskim tłumaczy się jako polskie „mogę”, albo „powinienem”. To właśnie sprawia, że nauka angielskich czasowników modalnych może być nieco trudna. Najlepiej jest się ich więc uczyć w kontekście, aby lepiej zrozumieć, kiedy należy po nie sięgać. Skorzystaj z opracowanej przez Taalhammer metody nauki całymi zdaniami, a z pewnością szybko zobaczysz efekty swojej pracy! Przeczytaj więcej na temat tej techniki, czytając ten artykuł!

Zastosowanie czasowników modalnych w języku angielskim

Wyrażanie możliwości (can, could)

Słowo can użyjesz do określenia fizycznej możliwości zrobienia czegoś w czasie teraźniejszym, natomiast could przyda ci się, kiedy chcesz powiedzieć o generalnej umiejętności w czasie przeszłym.

Angielski	Polski
I can do it. It’s not hard.	Mogę to zrobić. To nie jest trudne.
Anna can speak French fluently.	Anna potrafi płynnie mówić po francusku.
Caroline could play poker when she was ten years old.	Karolina potrafiła grać w pokera, kiedy miała 10 lat.
Kat could talk to me for hours.	Kat potrafiła rozmawiać ze mną godzinami.

ProTip! Jeżeli chcesz powiedzieć o jednorazowej sytuacji, która wydarzyła się w przyszłości i w której wykonanie czynności było możliwe, należy użyć zwrotu was/were able to, czyli takiego polskiego “byłem w stanie.”

Angielski	Polski
They were able to catch the gangster right away.	Byli w stanie złapać gangstera od razu.

Jeżeli to zdanie byłoby przeczące, możesz użyć zarówno czasownika modalnego could w przeczeniu, lub zwrotu wasn’t/weren’t able to.

Angielski	Polski
They weren’t able to catch the gangster right away.	Nie byli w stanie złapać gangstera od razu.
They couldn’t catch the gangster right away.	Nie mogli złapać gangstera od razu.

Czasowniki modalne w języku angielskim. Kiedy i jak stosować modal verbs?

Wyrażanie prośby (can, could, may, might)

Pewnie zastanawiasz się, dlaczego potrzebujesz aż czterech słówek do wyrażenia prośby – języku polskim w końcu mamy tylko jeden odpowiednik. W języku angielskim w zależności od czasownika modalnego, jaki wybierzesz, twoja wypowiedź będzie się różniła stopniem formalności.

can – użyjesz w sytuacjach nieformalnych, na przykład zwracając się do kolegi.
could – użyjesz, jeżeli chcesz wyrazić uprzejmą prośbę
may – to czasownik, który jest dość oficjalny i używa się go w kontekście formalnym, na przykład w biurze
might – to także czasownik formalny, ale jeszcze bardziej, niż may

Angielski	Polski
Can you pass me my wallet?	Czy możesz podać mi mój portfel?
Could you tell me everything?	Czy mógłbyś powiedzieć mi wszystko?
You may sit, sir.	Może pan usiąść.
May I see the king?	Czy mogę zobaczyć króla?
You might want to read the documents first.	Możesz chcieć najpierw przeczytać dokumenty.

Na koniec dwie ważne rady:

To Ty decydujesz co chcesz powiedzieć, nic tak naprawdę nie jest poprawne lub niepoprawne.
Komunikacja jest ważniejsza od poprawności, wiec jezeli w trakcie rozmowy chcesz wyrazić prośbę a nie możesz sobie przypomnieć w jakim kontekście użyć jakiego czasownika, użyj dowolnego. Zostaniesz zrozumiany i rozmowa będzie trwała.

Wyrażanie obowiązków i potrzeby (must i have to)

Must i have to to czasowniki, których użyjesz, aby wyrazić obowiązki, nakazy, konieczność czy też potrzeby. Choć są one do siebie podobne, to nie zawsze można ich użyć jak synonimów.

UWAGA! Have to pojawia się w takiej samej roli co must w czasie przeszłym i przyszłym.

To, co różni te dwa czasowniki modalne to ich aspekt emocjonalny. Have to oznacza, że musisz coś zrobić, ponieważ coś jest od ciebie wymagane, jesteś do czegoś zmuszony. Natomiast must oznacza, że musisz coś zrobić, ponieważ czegoś potrzebujesz lub chcesz, czyli masz wewnętrzną potrzebę.

Must często jest używane w kontekście podporządkowania się przyjętym normom i zasadom, a have to odnosi się raczej do osobistych zasad, na przykład naszego sumienia czy przekonań.

Angielski	Polski
I have to pay the water bill. I have no other choice.	Muszę zapłacić rachunek za wodę. Nie mam innego wyjścia.
I have to go to the hospital. I broke my leg.	Muszę iść do szpitala. Złamałem nogę.
I must tell you what I saw!	Muszę powiedzieć ci, co widziałam!
I must stop calling her. It’s not good for any of us.	Muszę przestać do niej dzwonić. To nie jest dobre dla żadnego z nasz.

Wyrażanie zakazu

Czasowniki must i have to posłużą ci także do wyrażenia zakazu. Co ciekawe, w przeczeniach rolę się nieco odwracają. Mówiąc mustn’t lub must not wyrażasz surowy zakaz. Z kolei czasownik modalny have to w przeczeniu można przetłumaczyć, jako „nie powinieneś, nie musisz, ale możesz coś zrobić.

Angielski	Polski
You mustn’t tell her.	Nie możesz jej powiedzieć. (Surowo ci zabraniam)
You mustn’t smoke in the aeroplane.	Nie możesz palić w samolocie.
You don’t have to do this for me.	Nie musisz tego dla mnie robić.
You don’t have to wait until the end of the year.	Nie musisz czekać, aż do końca roku.

Od nadmiaru informacji gramatycznych może się zakręcić w głowie. W Taalhammerze wiemy, jak ważne jest, aby twoja nauka była urozmaicona. Czy wiedziałeś, że możesz nauczyć się słówek, a nawet konstrukcji gramatycznych słuchając piosenek? Dowiedz się jak, czytając ten artykuł!

Koniecznie posłuchaj „Love on the Brain” Rihanny i „You should see me in a crown” Billie Eilish, aby osłuchać się ze zdaniami z czasownikami modalnymi.

Spekulacje na temat stanu rzeczy, pewność, prawdopodobieństwo i przypuszczenia (must, may, might, can’t/couldn’t)

Aby wyrazić pewność lub przypuszczenie w języku angielskim, użyjesz jednego z czterech czasowników modalnych: must, may, might lub can’t/couldn’t. W zależności od tego, który z nich wybierzesz, wskażesz na swój stopień pewności.

must – użyjesz go, jeżeli chcesz podkreślić niemal całkowitą pewność; możesz przetłumaczyć go jako „musieć”
may – użyjesz go, jeżeli uważasz coś za dość prawdopodobne; możesz przetłumaczyć jako go „być może”
might – ma mniejszy stopień prawdopodobieństwa niż may
can’t/couldn’t – pokazują, że coś jest zupełnie niemożliwe.

Angielski	Polski
They must be at home. She just called me from the landline.	Muszą być w domu. Dopiero co zadzwoniła do mnie z telefonu domowego.
She hasn’t replied to any of my messages. Her phone may be off.	Nie odpowiedziała na żadną z moich wiadomości. Być może jej telefon jest wyłączony.
Paul might come to visit me at work if his class gets cancelled.	Paul być może mnie odwiedzi, jeżeli jego lekcja zostanie odwołana. (Są na to niewielkie szanse)
Kim couldn’t leave her kids!	Kin nie mogła zostawić swoich dzieci. (Jestem pewien, że tego nie zrobiła)
This can’t be true!	To nie może być prawda! (To zdanie możesz użyć w wielu sytuacjach, także aby wyrazić swoje zdziwienie zaistniałą sytuacją.)

May/Might + have + past participle

Te dwa czasowniki możesz także użyć do opisania sytuacji w przeszłości używając konstrukcji:

May / might + have + past participle

Zarówno „may have” jak i „might have” sa bardzo podobne do siebie i używane do mówienia o możliwości, że coś wydarzyło się w przeszłości. Powiesz na przykład „Ann hasn’t arrived yet. She may have missed the train” (Ann jeszcze nie przyjechała. Mogła spóźnić się na pociąg), gdy nie wiadomo czy się spóźniła czy nie, istnieje po prostu taka możliwość że się spóźniła. Inny przykład to „What was that noise? It might have been an aeroplane” (Co to był za hałas? To mógł być samolot), w tej sytuacji nie wiadomo czy było to samolot czy nie.

Jeżeli natomiast mówisz o czymś co mogło się wydarzyć, ale na pewno się nie wydarzyło, użyjesz tylko „might have”. Powiesz na przykład „You were stupid to fight with him. He might have killed you” (Byłeś głupi, walcząc z nim. Mógł cię zabić), gdy wiesz że była taka możliwość ale tak się nie stało. May nie jest zwykle używany do wyrażenia tej idei, chociaż czasami jest to możliwe w brytyjskim angielskim.

Angielski	Polski
I wonder why she didn’t call me. She might have been away.	Zastanawiam się, czemu do mnie nie zadzwoniła. Możliwe, że wyjechała.
Ann hasn’t arrived yet. She may have missed the train.	Ann jeszcze nie przyjechała. Mogła spóźnić się na pociąg. (nie wiadomo czy tak się stało)
– What was that noise? – It might have been an aeroplane.	– Co to był za hałas? – To mógł być samolot. (nie wiadomo czy tak było)
You were stupid to fight with him. He might have killed you.	Byłeś głupi, walcząc z nim. Mógł cię zabić. (wiadomo, że się to nie stało)
It was stupid to go to the forest at night. You might have been killed.	Głupotą było chodzenie do lasu w nocy. Mogłeś zginąć. (wiadomo, że się to nie stało)
She has not come home yet. She may have been killed.	Nie wróciła jeszcze do domu. Mogła zostać zabita. (nie wiadomo czy tak było)

Wyrażanie braku potrzeby (needn’t, doesn’t need to, doesn’t have to)

Jeżeli szukasz polskiego odpowiednika do wyrażenia „nie musieć”, masz aż trzy opcje. Needn’t, doesn’t need to oraz doesn’t have to pozwolą ci wyrazić brak konieczności wykonania czegoś. W czasie teraźniejszym nie ma praktycznie żadnej różnicy znaczeniowej między nimi.

Musisz jednak pamiętać o dwóch kwestiach. Need to zarówno czasownik modalny, jak i leksykalny (Czasownik leksykalny, to czasownik, który niesie za sobą główne znaczenie w zdaniu. Czasowniki te wyrażają konkretne działania, stany, procesy lub zdarzenia. Są one zazwyczaj używane, aby opisać coś, co osoba robi lub co się z nią dzieje. Mogą występować samodzielnie). W zdaniu, w zależności od kontekstu, need może pełnić dwie różne funkcje. Aby utworzyć przeczenie do czasownika modalnego need musisz dodać do niego słówko not – needn’t. Jednak, jeżeli pełni on funkcję czasownika leksykalnego, w przeczeniu musisz dodać operator don’t lub doesn’t.

Angielski	Polski
You needn’t come to my office.	Nie musisz (nie ma potrzeby), przychodzić do mojego biura.
You don’t need to come to my office.	Nie musisz przychodzić do mojego biura.

Jeżeli uczysz się brytyjskiej odmiany języka angielskiego, wśród rodzimych użytkowników języka, dość często usłyszysz formę needn’t. Z kolei w amerykańskim angielskim, pojawia się ona bardzo rzadko. Najczęściej używane jest don’t need to i don’t have to.

W przypadku doesn’t have to, ma ono takie samo znaczenie w czasie teraźniejszym co needn’t/doesn’t need to, ale zawsze występuje w formie z operatorem don’t/doesn’t.

Nieco bardziej skomplikowane jest znaczenie czasowników w przeszłości. Didn’t need to użyjesz, kiedy chcesz powiedzieć o sytuacji z przeszłości, kiedy nie musiałeś wykonać jakiejś czynności i tego nie zrobiłeś. Z kolei needn’t have done oznacza, że ktoś wykonał coś w przyszłości niepotrzebnie, nie powinien był tego robić.

Angielski	Polski
I didn’t need to take the metro. Marta had given me a lift.	Nie musiałem jechać metrem. Marta mnie podwiozła.
You needn’t have washed the dishes! We have a dishwasher.	Nie musiałeś zmywać naczyń (niepotrzebnie je zmywałeś). Mamy zmywarkę.

Same czasowniki modalne mogą namieszać w głowie. Jeżeli chcesz szybko je opanować, dobrze jest skroić materiał do nauki na miarę twoich potrzeb. W Taalhammerze dajemy ci możliwość tworzenia własnych kolekcji, do których możesz dodać te zagadnienia i materiały, które są dla ciebie najważniejsze. Dzięki temu możesz skupić się na tym, czego rzeczywiście potrzebujesz.

Dawanie rad i wyrażanie powinności (ought to, should)

Should i ought to mają bardzo podobne znaczenie, ale używa się ich w innych kontekstach. Should odnosi się do sytuacji mniej formalnych i jest wyrazem opinii mówiącego. Użyjesz go na przykład, aby wyrazić, że uważasz, że ktoś powinien przestać palić. Z kolei ought to jest nieco bardziej formalne. Użyjesz go w sytuacji, gdy chcesz podkreślić, że opisywana powinność wynika z jakichś wyższych przesłanek, na przykład z prawa, czy obyczajów.

Angielski	Polski
You should stop eating so much sugar!	Powinieneś przestać jeść tyle cukru!
You should not (shouldn’t) call me that late.	Nie powinieneś dzwonić do mnie tak późno.
Do you think you should stop smoking?	Czy uważasz, że powinieneś przestać palić?
People ought to take off their hats in a church.	Ludzie powinni zdjąć czapki w kościele.
You ought to recycle.	Powinieneś segregować śmieci.
You ought not (oughtn’t) to take pictures in a theatre.	Nie powinieneś robić zdjęć w teatrze.

Te czasowniki możesz użyć w czasie przeszłym, aby wyrazić krytykę tego, że coś zostało lub nie zostało zrobione. Aby poprawnie użyć tych czasowników w czasie przeszłym, musisz do nich dodać czasownik w trzeciej formie i poprzedzić je słówkiem have (np. have called, or have told).

Angielski	Polski
You ought to have called the police!	Powinieneś był zadzwonić na policję!
You should have told me about it.	Powinieneś był mi o tym powiedzieć.

Obu tych czasowników możesz także użyć, aby wyrazić prawdopodobieństwo sytuacji, które mogą wydarzyć się w przyszłości lub w przeszłości.

Angielski	Polski
I talked to him this morning. He should/ought to visit us later.	Rozmawiałam z nim dziś rano. Powinien nas odwiedzić później.
She should/ought to have arrived home by now.	Ona powinna już dotrzeć do domu.

Would a will

Will jako czasownik modalny jest używany do wyrażania prośby. Would działa w tym kontekście podobnie, ale jest nieco grzeczniejszą formą.

Angielski	Polski
Will you pass me my glasses?	Czy możesz mi podać (podałbyś mi) moje okulary?
Will you send me a message as soon as possible?	Czy wyślesz mi wiadomość, jak będzie to tylko możliwe?
What would you like to drink?	Czego chciałbyś się napić?
I would like Coca-Cola.	Chciałabym coca-colę.

Tworzenie przeczeń z czasownikami modalnymi

Przeczenie z czasownikami modalnymi w języku angielskim jest stosunkowo proste. Aby utworzyć przeczenie, wystarczy dodać odpowiednią cząstkę przeczącą z czasownikiem modalnym, zazwyczaj będzie to słówko not. Czasownik have to w przeczeniu musi być poprzedzony operatorem doesn’t lub don’t.

Angielski	Polski
Won’t you help me?	Nie pomożesz mi?
Will you not help me?	Nie pomożesz mi?
Wouldn’t you like something to drink?	Czy nie chciałbyś się czegoś napić?
Would you not like something to drink?	Czy nie chciałbyś się czegoś napić?
You needn’t come to my office.	Nie musisz przychodzić do mojego biura.
You can’t tell her about us.	Nie możesz jej o nas powiedzieć.
You couldn’t do that!	Nie mógłbyś tego zrobić!
You mustn’t send this letter!	Nie możesz wysłać tego listu!
I don’t have to pay this bill till next month.	Nie muszę zapłacić tego rachunku do przyszłego miesiąca.
She may not go to the party tonight.	Może nie przyjść na przyjęcie jutro.
He might not be happy to hear that.	Może nie być zadowolony, kiedy to usłyszy.

Choć istnieje skrót dla may not w języku angielskim czyli mayn’t, jest on stosunkowo rzadko używany w porównaniu do innych skrótów czasowników modalnych. Podobnie jest z czasownikiem might: choć mightn’t jest formą poprawną, niemal nigdy nie spotkasz się z nią w języku mówionym.

Naucz się czasowników modalnych z Taalhammerem

W Taalhammerze z doświadczenia wiemy, że zakuwanie regułek gramatycznych prowadzi donikąd. Możesz co najwyżej nabawić się bólu głowy i stracić motywację od nadmiaru materiału! Właśnie dlatego opracowaliśmy metodę nauki opartą na ćwiczeniu słów w kontekście. Aplikacja wsparta przez sztuczną inteligencję, daje ci możliwość tworzenia pytań, zdań twierdzących, przeczących i innych. Możesz utworzyć swoje własne kolekcje, w których będziesz ćwiczyć czasowniki modalne wraz z innymi materiałami, które chcesz opanować.

Nie zakuwaj bez przekonania zasad, kiedy użyć jaki czasownik modalny. Zamiast tego, zanurz się w praktykę!